Süt pastörizatör makineleri, sütün içerisinde bulunan değerli besin öğelerini olabilecek en yüksek mertebede koruyarak sütü zararlı mikroorganizmalardan arındırma işlemine yarayan endüstriyel makinelerdir. Paslanmaz süt pastörizatör makineleri pastörizasyon işlemlerine göre değişebilir ve her pastörizasyon yöntemine uygun olarak çeşitlendirilebilir. Pastörizasyon işlemi 1864’lü yıllarda, şarabın dayanıklılığını arttırmak için bir ısıl işlem görmesi gerektiğini fark eden Fransız bilim adamı Louis Pasteur tarafından geliştirilmiş ve adını da bu işlemi bulan kişiden almıştır. Pastörizasyon işleminin prensipleri, pastörize edilecek maddenin belli bir sıcaklıkta belli bir süreye kadar ısıtılması ve daha sonra soğutulması esasına dayanır. Pastörizasyon işleminde sıcaklık ve süre ters orantılıdır. Sütte pastörizasyon ise paslanmaz süt pastörizatör makinesi aracılığı ile sütün içerisinde bulunan zararlı mikroorganizmaların yıkımlanması ve yararlı besin maddelerinin de korunması amaçlanarak yapılan bir işlemdir. Pastörizasyon çiğ sütü tüketilebilecek sağlıklı bir hale getirir ve sütün raf ömrünü uzatır. Çeşitli pastörizasyon yöntemleri olup bu yöntemlere uygun paslanmaz süt pastörizatör makineleri de üretilmektedir.
Paslanmaz Süt Pastörizatör Makinesi Çeşitleri
Süt pastörizatör makineleri de pastörizasyon yöntemlerinin birden fazla olmasıyla değişkenlik göstermektedir. Sütü güvenli bir şekilde işlemek ve tüketiciye ulaştırmak amacıyla süt pastörizatör makineleri paslanmaz, temizlik malzemelerine dayanıklı, organik ve inorganik kirlere dayanıklı, ısıya dayanıklı vb. özelliklere sahip olmalıdır. Bu özelliklere sahip pastörizatörler süt ve süt ürünlerinin işlendiği bütün üretim merkezlerinde kullanılmaktadır. Paslanmaz süt pastörizatör makinesi örneklerine çift cidarlı tank, plakalı ısı değiştiriciler (plakalı pastörizatör), vakum buharlı pastörizatör ve borulu ısı değiştiricileri gösterebiliriz.
Çift cidarlı tanklarda iki cidarın arasında bulunan boşluktan süt belirli bir sıcaklığa (62-65◦) gelene kadar sıcak su geçirilir ve bu sıcaklıkta süt belli bir süre (30-32 dk) bekletildikten sonra yine iki cidar arasından soğuk su geçirilerek süt soğutulur. Sıcaklığın süte eşit dağılımını sağlamak için tankın içerisinde de bir karıştırıcı bulunmaktadır. Çift cidarlı tanklarla yapılan pastörizasyon işlemi genelde daha küçük ölçekli işletmeler için uygundur çünkü ısıtma ve soğutma işlemleri çok yavaş gerçekleşir ve işlem süreklilik göstermez. En yaygın kullanılan paslanmaz süt pastörizatör makinesi sistemi ise plakalı ısı değiştiricilerle uygulanan sistemdir. Plakalar paslanmaz çelikten üretilmekte ve kalınlıkları 1.25-0.25 milimetre arasında değişmektedir. Plakaların yüzeyleri olukludur ve bu sistem sayesinde ısının süte en iyi seviyede iletimi sağlanmaktadır. Plakalı pastörizatörler de soğutma, rejenerasyon ve ısıtma gibi bölümler yer almaktadır.
Vakum buharlı pastörizatör de ise işlem esası 100 derecenin altında 1 atmosfer basıncından düşük bir basınçla buharın yoğunlaştırılarak buhar ısısının plakalar aracılığı ile süte geçirilmesi esasına dayanır. Borulu ısı değiştiriciler ile pastörizasyon işlemi ise daha çok süt ve süt ürünlerinin UHT ve sterilizasyon işlemlerinde kullanılmakla birlikte pastörizasyon amacıyla da kullanılabilmektedir. Bu işlem beş aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşamaları ön ısıtma (rejenerasyon) bölümü, ısıtma bölümü, bekletme (sıcak tutma) bölümü, soğutma bölümü şeklinde sıralayabiliriz.