Sütün yoğunlaştırılmasıyla oluşturulan kaymak sadece kahvaltıların değil aynı zamanda şerbetli tatlılar için de vazgeçilmez bir tamamlayıcıdır. Vazgeçemediğimiz bu lezzet için üretim tesisleri bazı girdi ve maliyetlere katlanmaktadır. Bu yazımızın konusunu kaymak üretim hattı maliyeti ve içeriği oluşturmaktadır. Süt üretim ve işleme tesisleri devlet teşviki kapsamında yer almaktadır. Kapsam gereği satın alacağınız makine ve kuracağınız tesis harcamaları (bina dahil) bu teşvikten yararlanılarak yapılabilir. Kullanacağınız makine ve teçhizatın ikinci el olmaması gerekmektedir. Kurulacak üretim bandına ait sarf malzemeler bu teşvik kapsamından yararlanmamaktadır.
Üretime Ait Hammadde ve Genel Üretim Maliyeti
Kaymak üretimi için gerekli hammadde çiğ süttür. Sütün kaymak haline gelmesi birtakım işlemlerden geçmesi ile mümkündür. Bu işlemlerden en bilindik yöntem ısıl işlemdir. Isıl işlem ile en az 2 dakikalık bir sürede sütün ısısı 92 C dereceye ulaştırılır. Sonrasında süt tekniğe uygun olarak soğutulur. Bu işlem ile sütte yağ yoğunluğu oluşur. Aynı zamanda kaymak yapımında işletmelerde sıkça krema makinasının da kullanıldığı gözlemlenmektedir. Krema makinaları üretim tesisleri için el değmeden hijyenik bir ortamda üretim bandında sütü krema haline getirmektedir. Burada işletmenin süt üreticilerine yakınlığı, süt temini ve lojistik sırasında olası yaşanılabilecek sorunlar açısından önem göstermektedir. Tesisin yeri kadar tesiste yer alan üretim bandı,ambalajlama,ürünlerin satıcıya ulaştırılması sırasında araçlarda yer alması gereken soğutucu dolaplarına kadar birçok maliyet kalemi kaymak üretim hattı maliyeti detayını oluşturmaktadır. Ayrıca işçilik maliyetleri ve işçiye ait tesislerde bulunması gerekli olan soyunma odaları, hijyen geçiş turnikeleri,sarf malzemeler (kullan at) ve genel gider harcamaları gibi kalemler mevcuttur.
Kaymak üretim tesislerinde yapılacak ürün geliştirme ve yürütülmesi gereken AR-GE çalışmaları bulunmaktadır. Bu çalışmaların birçoğu laboratuvar ortamında yapılmaktadır. Bu nedenle tesis içinde Ar-GE çalışmalarını yürütebilecek uzman personel ve gıda mühendisleri yer almalıdır. Kaymak soğuk zinciri bozulmaması gereken bir besindir. Bu nedenle ürünün satış aşamasında taşıyıcı araçların soğutucu dolaplarına sahip olması gerekir. Kaymak toptan satışının olabileceği gibi perakende satışı da mevcuttur. Bunun için bazı işletmelerin tercihi üretim tesislerinin içinde satış mağazası açmak yönündedir. Bu mağazada tesislerinde üretimi gerçekleşen ürünlerin satış ve tanıtımını yaparak müşteri portföyünü çeşitlendirmektedirler. Her üretim işletmesinde olduğu gibi kaymak üretim tesislerinde de üretim sırasında fire meydana gelebilecektir. Bu fire üretim hatasından olabileceği gibi saklama koşullarından ya da ürünün tarihi geçmesinden de kaynaklanabilir. Satılmayan ve bu sebeple bozulan mal işletmeye iadesi olabileceğinden ürün riski arasında yer alması sebebiyle kaymak üretim hattı maliyeti arasında sayılabilir. Toplumumuzda süt ve süt ürünleri tüketimi rutin alışkanlıklar kapsamında yer almaktadır. Yazımızda da fizibilite aşamasında yer alan üretim işletmelerine katkı sağlaması açısından kaymak üretim hattı maliyeti değerlendirmeye alınmıştır.